Tez-tez yunan hərfi \( \varphi \) (phi) ilə işarələnən Qızıl Nisbət əsrlər boyu riyaziyyatçıları, rəssamları, memarları və təbiətşünasları valeh edən riyazi anlayışdır. Bu, irrasional ədəddir, təqribən \(1,618033988749895\)-ə bərabərdir və \( \frac{1+ \sqrt{5} }{2} \) kimi dəqiq müəyyən edilə bilər.
Riyaziyyatda Qızıl Nisbət Fibonaççi ardıcıllığından, hər bir ədədin 0 və 1 ilə başlayan, özündən əvvəlki iki ədədin cəmi olduğu ədədlər seriyasından əldə edilir. Ardıcıllıq irəlilədikcə, hər hansı iki ardıcıl Fibonaççi ədədi arasındakı nisbət \( (Fn+ \frac{1}{Fn}) \) Qızıl Nisbətə yaxınlaşır.
Həndəsi olaraq Qızıl Nisbət iki hissəyə bölünmüş bir xətt seqmenti kimi təsvir edilə bilər ki, bütün seqmentin (A) daha uzun hissəyə (B) nisbəti daha uzun hissənin (B) daha qısa hissəyə (C)nisbətinə bərabər olsun. Yəni, \( \frac{A}{B} = \frac{B}{C} \) . Bu əlaqə belə ifadə olunur:
\( \frac{A}{B} =\frac{A+B}{A} = \varphi \)
Qızıl Nisbət davamlı kəsr kimi də göstərilə bilər:
\( \varphi = 1 + \cfrac{1}{1 + \cfrac{1}{1 + \cfrac{1}{1 + \ldots}}} \)
Qızıl Nisbət unikal və estetik cəhətdən xoş xassələrə malikdir və ona tez-tez sənət, memarlıq və təbiətin müxtəlif aspektlərində rast gəlinir. Buna misal olaraq Yunanıstandakı Parthenon, Misir piramidaları və Leonardo da Vinçinin rəsmlərini göstərmək olar. Hesab olunur ki, Qızıl Nisbət daxili cəlbediciliyə malikdir və onu dizayna daxil etmək harmonik və vizual olaraq xoş nəticələr verə bilər.
Təbiətdə Qızıl Nisbət yarpaqların gövdə üzərində düzülüşündə, günəbaxanlarda toxum başlarının spiral naxışlarında, heyvan bədənlərinin nisbətlərində və digər hadisələrdə müşahidə oluna bilər. Bu hallar göstərir ki, Qızıl Nisbət təbii strukturların təşkilində əsas prinsip ola bilər, baxmayaraq ki, bu müşahidənin həcmi və əhəmiyyəti hələ də müzakirə olunur.